İstatistiksel analiz, toplanan verilerden anlamlı sonuçlar çıkarmak, ilişkileri keşfetmek ve hipotezleri test etmek için kullanılan bilimsel bir yöntemdir.
Veri Özetleme: Büyük veri kümelerini anlamlı bir şekilde özetlemek ve görselleştirmek.
İlişki Analizi: Değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek ve bu ilişkilerin gücünü ve yönünü ölçmek.
Hipotez Testi:: Önceden belirlenmiş bir varsayımı (hipotezi) desteklemek veya reddetmek için istatistiksel yöntemler kullanmak.
Tahmin ve Modelleme:: Gelecekteki olayları tahmin etmek veya bir sistemin nasıl çalıştığını modellemek.
Veri: Analiz edilen her bir gözlem veya ölçüm.
Değişken: Bir özelliği veya niteliği temsil eden ve farklı değerler alabilen bir özellik.
Ölçüm Düzeyi: Nominal (isimsel), ordinal (sıralı), aralıklı ve oranlı olmak üzere dört ana ölçüm düzeyi vardır.
Örneklem: Popülasyonun temsili bir kısmı.
Parametre: Tüm popülasyon için hesaplanan istatistiksel ölçü.
İstatistik: Örneklemden hesaplanan istatistiksel ölçü.
İstatistiksel analiz yöntemleri, verilerin türüne ve araştırma sorusuna göre farklılık gösterir. Bazı yaygın yöntemler şunlardır:
Betimsel İstatistikler: Verilerin merkezsel eğilimi (ortalama, medyan, mod) ve dağılımı (varyans, standart sapma) gibi özellikleri özetlemek için kullanılır.
Çıkarımsal İstatistikler: Örneklem verilerinden elde edilen sonuçların tüm popülasyona genellenebilirliğini değerlendirmek için kullanılır (t-testi, ANOVA, ki-kare testi).
Korelasyon Analizi: İki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkinin gücünü ve yönünü ölçmek için kullanılır.
Regresyon Analizi: Bir bağımlı değişkenin bir veya daha fazla bağımsız değişken tarafından nasıl etkilendiğini modellemek için kullanılır.
Faktör Analizi: Birden fazla değişkenin altta yatan daha az sayıda faktöre indirgenmesi için kullanılır.
Kümeleme Analizi: Benzer özelliklere sahip gözlemleri gruplara ayırmak için kullanılır.
İstatistiksel analiz, araştırma sürecinin önemli bir parçasıdır. Doğru ve uygun istatistiksel yöntemlerin kullanılması, elde edilen sonuçların güvenilirliği ve geçerliliği açısından büyük önem taşır. İstatistiksel analiz sayesinde:
Verilerden anlamlı sonuçlar çıkarılabilir.
Hipotezler test edilebilir.
Kararlar daha veriye dayalı olarak alınabilir.
Yeni bilgiler ve teoriler geliştirilebilir.